Op 29 september 1954 verliest de chauffeur van een Belgische autobus de controle over zijn voertuig tijdens het afdalen van de Cauberg doordat de remmen weigeren. De bus ramt het Mergel Monument in het centrum van Valkenburg.
12 passagiers waren op slag dood. 13 passagiers raken zwaar gewond, waarvan er later zes overlijden. Ook een voetganger overlijdt later in het ziekenhuis.
De Prelude:
Op de regenachtige woensdag 29 september 1954 vetrekken zeven autobussen van het Luikse autobusbedrijf La Wallonie uit de Belgische dorpjes Grâce – Berleur en St Nicolas voor een dagje uit naar het nabijgelegen Valkenburg.
Chauffeur Roger Mills is nog maar pas in dienst bij autobusbedrijf La Wallonie. Hij zit achter het stuur van bus nummer 31, waarover hij enige dagen eerder een probleem met de remmen heeft gemeld aan de garagechef van La Wallonie.
Het is een goedkoop dagtochtje: Voor 35 Belgische Francs is men de hele dag op pad. Het uitje wordt gesponsord door de lokale Vereniging van Mijnwerkers. In totaal vangen 202 reizigers de tocht door het Limburgse heuvelland aan. Het doel van het uitstapje is Klant’s Dierentuin op de kop van Cauberg, hoog boven het Limburgse Valkenburg.
De afdaling vanaf de Cauberg eindigt op het Grendelplein in het hart van Valkenburg. Midden op het plein staat een meters hoog stenen monument uit 1889: het Mergelmonument.

Het verloop:
Rond 15.30 uur stuurt chauffeur Mills zijn bus vanaf de top van de Cauberg de steile helling af, als laatste van een groepje van drie bussen. Vier andere bussen zijn al ver vooruit door Valkenburg, op de terugweg. Het is regenachtig, de weg is nat en glad.
Al snel na het vertrek krijgt Mills problemen met de bediening. De remmen werken niet meer. Als hij probeert op de motor af te remmen door terug te schakelen, blokkeert ook de versnellingsbak.
Mills slaagt erin de bus om de twee voor hem rijdende bussen heen te sturen. Op de helling krijgt de bus steeds meer vaart en Mills probeert uit alle macht de bus op de weg te houden.
Ter hoogte van de Gemeentegrot weet hij nog een geparkeerde auto te ontwijken, maar raakt daarbij de Valkenburgse toeristengids Armand Vijgen, die op de stoep staat te wachten tot hij kan oversteken. Vijgen raakt zwaar gewond en zal later in een ziekenhuis overlijden.
Chauufeur Mills is de controle over bus 31 kwijt als hij het Grendelplein op davert. Hij kan de bus niet meer om het monument heen sturen. De bus klapt tegen het monument aan, waarbij de rechterzijkant over de hele lengte wordt opengereten. Terwijl de inzittenden uit de bus worden geslingerd, draait de bus 180 graden om en schuift tientallen meters door tot hij tegen de pui van eethuis Het Hapje tot stilstand komt.
12 passagiers waren op slag dood. 13 passagiers raken zwaar gewond, waarvan er later zes overlijden. Ook voetganger Vijgen overlijdt later in het ziekenhuis.
Chauffeur Mills overleeft de klap.

De oorzaken:
De bussen van La Wallonie waren slecht onderhouden.
Twee dagen voor de ramp had chauffeur Mills aan de garagechef gemeld dat de remmen van bus 31 problemen gaven. Hoewel het een kleine reparatie zou zijn, voerde de garagechef de reparatie niet uit.
Het autobusbedrijf werd later door de Belgische rechtbank schuldig verklaard aan de ramp wegens grove nalatigheid. Volgens de Officier van Justitie liet de directie hun bussen rijden tot ze “in puin vielen” en stuurde La Wallonie “een ruïne” naar Valkenburg.
De lessen:
Een steile helling is nog altijd een uitdaging voor voertuig en berijder. Banden, remmen, koppeling en de chauffeur hebben het zwaar te verduren tijdens de afdaling.
Op 15 juli 1969 kwamen 21 Eindhovense vakantiegangers om toen hun bus op de steile afdaling naar het stadje Dinant in de Belgische Ardennen zijn remvermogen verloor en de Maas inreed. De chauffeur had niet op tijd teruggeschakeld, waarna hij niet meer op de motor kon afremmen en de remmen na oververhitting weigerden.
Om in noodgevallen een op hol geslagen voertuig af te kunnen stoppen zijn in de berggebieden grindbakken langs de weg aanwezig. Op de heuvelwegen in Limburg kennen we zo’n voorziening niet. Dat het ook 50 jaar later nog ernstig mis kan gaan bewees een soortgelijk ongeval op 25 juni 2004 in Kerkrade:
Een Duitse vrachtwagen geladen met staalplaten reed steeds sneller de Haanraderstraat af. De chauffeur gebaarde en riep dat hij geen remmen meer had. De chauffeur kon een groepje schoolkinderen ontwijken, maar raakte op de T-kruising met de Meuserstraat uit de bocht. De wagen boorde zich in de buurtsupermarkt en vloog in brand. De supermarkt stortte gedeeltelijk in en raakte ook in brand. Twee personeelsleden en de chauffeur raakten bekneld in de brandende puinhopen en kwamen om het leven.
Bronnen:
https://www.nd.nl/nieuws/nederland/669731/simone-zet-geen-stap-meer-in-valkenburg
Zie ook: 15 juli 1969 Touringcar rijdt in de Maas Dinant België