In het holst van de nacht verwoest een uitslaande brand een pand aan de Rotterdamse Oleanderstraat. Elf bewoners komen om in de vlammen.
De prelude:
De Bloemhof in Rotterdam Feijenoord is een arbeiderswijk die in de jaren 1920 is gebouwd om havenarbeiders uit Zeeland en Noord Brabant te huisvesten. De woningen zijn klein en slecht gebouwd. Aan het eind van de jaren 1970 gaat de wijk achteruit. De goedkope woninkjes worden verhuurd aan mensen op het allerlaagste inkomensniveau. Er zitten hele families op de etages gepropt.
Zo ook aan de Oleanderstraat 14. Drie generaties van de Surinaamse familie Oosterwolde wonen verspreid over de verdiepingen in het oude gebouw. Alleen op de begane grond woont een 53-jarige man. Hij is een beetje een zonderling. De ruiten zijn bij hem ingeslagen en er was al een keer brand ontstaan in de houtkachel, die hij gebruikt om op te koken. De ramen zijn afgesloten met matrassen.
In de rode cirkel het blok van Oleanderstraat 14, nu het Oleanderplein.
Het verloop:
De brand ontstaat om 2 uur ‘s nachts op de begane grond.
Een buurman tegenover het pand kan die nacht niet slapen en wordt gealarmeerd door geknetter. Hij trapt de deur in en slaagt er in 4 bewoners uit het pand te krijgen. De brand is dan al door het trapportaal naar boven getrokken.
Op de 2e etage slaapt de grootmoeder van de familie Oosterwolde samen met twee dochters en zes kleinkinderen in de leeftijd van vier tot vijftien jaar. Ze raken ingesloten door de vlammen. Een poging om de bovenste verdiepingen via het dak te bereiken mislukt. De dakpannen zijn te glad door sneeuw en ijsafzetting.
Als de brandweer na enkele minuten arriveert is de brand al over het hele pand uitslaand. Een hoogwerker van de brandweer kon het pand niet snel bereiken door foutgeparkeerde auto’s.
De grootmoeder, haar 2 dochters, 6 kleinkinderen en een daar logerend jongetje komen om. Ook de bewoner van de begane grond overlijdt in de vuurzee.
De oorzaken:
De bewoner op de begane grond had psychische problemen. Zijn huis was vervuild en hij stookte een houtkacheltje waar wel eens brandjes door ontstonden. De ruiten van zijn benedenwoning waren kapot en hij had matrassen voor de ramen gebonden.
Die nacht kwam een 57-jarige Rotterdammer langs de woning en gooide uit balorigheid een brandende sigarettenpeuk door het kapotte raam. Laboratorium onderzoek wees later uit dat het mogelijk was dat de brandende peuk de matras in brand had gezet.
De brand sloeg vanaf de begane grond buiten langs door naar de eerste verdieping en trok vandaar razendsnel via het houten trappenhuis naar de hoger gelegen etages.
De Rotterdammer bleek verminderde geestesvermogens te hebben waardoor hij oorzaak en gevolg van zijn handelen niet kon overzien. Aanvankelijk was vijf jaar cel geeist, maar in hoger beroep sprak de rechtbank hem vrij. Het bewijs was niet sluitend, en of de bewoner van de benedenwoning in zijn vervuilde huis met de houtkachel de brand niet zelf kon hebben veroorzaakt viel niet uit te sluiten.
Volgens buurtbewoners wist de gemeente van de gevaarlijk situatie in het pand, maar kwam niet in actie om de gestoorde bewoner op te vangen.
Het bouwblok aan de Oleanderstraat rond nummer 14 is na de brand gesloopt. Hier is later het Oleanderplein gekomen. De andere huizen in de straat zijn gerenoveerd.
De lessen:
Psychiatrische patiënten die zonder behandeling zelfstandig wonen veroorzaken veel overlast en gevaarlijke situaties voor de omwonenden. Vaak ontbreekt het de overheid aan middelen om dergelijke patiënten gedwongen te behandelen en moet er eerst gewacht worden tot de situatie onhoudbaar en levensgevaarlijk is geworden voor de patiënt en zijn omgeving. Soms is dat te laat.
Politie, GGD en woningbouwbedrijven proberen met een gerichte, gezamenlijke aanpak de overlast door psychiatrische patiënten te beperken. Omdat deze patiënten zich vaak aan elke vorm van hulp onttrekken en een semi-zwervend bestaan leiden, is dat een moeizaam proces.
Nog steeds komen mensen om het leven door brandstichting in woningen door crimineel of psychiatrische gedrag.
Bronnen:
https://www.rijnmond.nl/nieuws/190329/40-jaar-later-elf-mensen-komen-om-bij-rotterdamse-woningbrand